چه فرشی را انتخاب کنیم؟
برای انتخاب فرش به چه نکاتی توجه کنیم
ملاک‌های متعددی در خرید فرش و تعیین جنس آن موثرند.
یکی از مهم ترین آنها قیمت است. قیمت فرش‌ها بسیار متنوع است و با توجه به بودجه‌ی تان می توانید فرشی مناسب پیدا کنید.
به طور قطع در این مورد فرش‌های دستبافت بسیار گران قیمت هستند، زیرا انرژی بسیار زیادی برای بافته شدن آنها صرف شده است.
از دیگر ملاک‌هایی که بسیار حساس است و باید حتماً پیش از خرید فرش مشخص شود، دکور فضای مورد نظر است.
این که پرده‌های شما یا دکور کلی خانه یا اتاقتان چه حال و هوایی دارد، نقش مهمی در تعیین جنس و ظاهر فرش خواهند داشت.
مثلاً برای خانه‌هایی با سبک سنتی، فرش های دستبافت بسیار زیبا هستند و جلوه ای بی‌نظیر به خانه شما خواهند داد.
البته شایان ذکر است که نگهداری از این فرش‌ها بسیار سخت است و خانواده‌هایی که بچه دارند و یا رفت و آمد زیادی دارند؛ بهتر است از فرش‌های ماشینی استفاده کنند.
به طور کلی عوامل مختلفی در انتخاب فرش مورد نظر شما دخالت دارند.
با در نظر گرفتن انتظارات و شرایطتان بهترین انتخاب را داشته باشید.
برخی نکات نظیر نوع کفپوش خانه، وسعت محیط، میزان نورگیری، رنگ دیوارها و روکش مبلمان‌ها و پرده‌ها، میزان تردد در محیط و سبک فضای خانه را باید مورد توجه قرار دهید.
فرش دستبافت
فرش‌های دستباف در ایران در سه قالب اصلی بافته می شوند: ترنج، خشتی و افشان، در بین این ها لچک ترنج بیشترین توجه را به خود جلب کرده است.
در واقع می توان گفت فرش‌هایی که در اکثر خانه‌های ایرانیان دیده می شود با حاشیه‌ای پهن در اطراف و طرحی بیضی یا دایره در میان، طرح ترنج است که مورد استقبال زیادی قرار گرفته است.
این نوع طرح از معماری ساختمان‌های سده آخر دوره اشکانیان الهام گرفته شده است و نمادی از حیاط ساختمان‌های آن دوره است.
لچک‌های فرش باغچه‌های سبزی کاری خانه‌ها و بیضی وسط حوض حیاط است.
در طرح افشان، لچک و ترنج حذف شده و با حفظ همان حاشیه کناری در وسط فرش طرح گل و ساقه و برگ دیده می شود.
در طرح خشتی نیز تمام سطوح داخلی به مستطیل‌های مساوی تقسیم شده و در داخل هر یک نقشه‌ای بافته شده است.
هرچه طرح درون خشت‌ها، تکراری نباشند نشانه مرغوبیت نقشه است.
در کنار این فرش‌ها طرح‌های دیگری نیز وجود دارد که در شهرهای دیگر ایران بافته می شوند و از آن جمله می توان به گبه، فرش‌های ترکمن و … اشاره کرد.
مزایا و معایب فرش دستبافت
یکی از مهم‌ترین مزایای فرش دستبافت این است که در تهیه و تولید آن از الیاف مصنوعی استفاده نمی کنند.
این امر باعث سلامتی جسمانی شما می شود. هم چنین پرزهای این نوع فرش بسیار نرم و راحت هستند و به راحتی با یک تشک نرم برابری می کنند.
از طرف دیگر فرش بافی، هنری دیرینه در ایران است و تنوع رنگ و نقشی که دارد حسی شرقی و خاص را به شما القا می کند که بسیار روح نواز و دلچسب است.
قالی دستباف تنها کف پوش موجود است که بر اثر پا خوردن، نور و شست و شو زیبایی‌های آن مضاعف گردیده و هیچ گاه چشم نوازی خود را از دست نمی‌دهد.
به خصوص اگر که این قالی با استفاده از مواد طبیعی رنگ شود.
توجه داشته باشید که به دلیل استفاده از پشم و ابریشم و پنبه به عنوان مواد اولیه در قالی دستباف هیچ گاه شاهد تولید الکتریسیته ی ساکن از این کفپوش نخواهید بود.
این موضوع را تنها در این فرش‌ها مشاهده خواهید کرد.
از طرفی نیز با خرید این فرش‌ها به رونق هنر ایرانی کمک کرده اید و این هنر را زنده نگه خواهید داشت.
قیمت این فرش‌ها دائماً در حال افزایش است و در واقع خرید آن یک نوع سرمایه گذاری نیز به حساب می آید.
علاوه بر هنر فرش بافی، با خرید این فرش ها شما به صنعت نساجی، دامپروری و برخی دیگر صنعت‌ها نیز کمک می کنید.به یاد داشته باشید اگرچه با خرید فرش دستبافت هزینه بیشتری می پردازید اما این در مقابل هزینه‌ای که در طولانی مدت برای تعویض فرش های ماشینی ای که کهنه شده اند می کنید، هزینه ی هنگفتی نیست.
این در حالی است که این فرش‌ها جنس خوبی دارند و همیشه زیبا به نظر خواهند رسید و قیمتشان هم روز به روز افزایش می یابد.
یکی از مزایای فرش دستباف این است که در صورتی که دچار آسیب شوند می توان آن را ترمیم کرد و بخش‌های آسیب دیده را به دستان توانای رفوگر سپرد.
رفوگری نیازمند مهارت خاص و تجربه کافی است و افرادی که در این زمینه فعالیت دارند سابقه طولانی در بخش‌های مختلف تولید فرش دارند.
عملیات تکمیلی و رفو برروی فرش ها برای رفع عیوب ناشی از بیدخوردگی، پارگی، پوسیدگی، ساییدگی و سوراخ شدن انجام می پذیرد.
اما از عیوب آن ها می توان به گرانی فرش‌های دستبافت اصل اشاره کرد.
این قیمت‌ها گاه به گونه‌ای هستند که افراد عادی نمی توانند آنها را خریداری کنند.
از طرفی به دلیل دستبافت بودن ممکن است اشتباهاتی در بافت و طرح آن باشد و این موضوع را تنها یک کارشناس و یا فردی که در این کار خبره است تشخیص خواهد داد.
فرش ماشینی
فرش‌های ماشینی با توجه به قیمت مناسب و کیفیت مطلوبشان جای خود را در بین افراد پیدا کرده اند.
در سال‌های اخیر جایگزین مناسبی برای فرش‌های دستباف شده اند.
در این نوع فرش، از الیافی به کار رفته که بسیار شبیه پشم هستند و به همین جهت این نوع فرش نرمی خاصی دارد.هم چنین، فرش اکریلیک، از دوام و ماندگاری بالایی برخوردار است.
فرش اکریلیک، بر اثر رطوبت یا شستن یا آفتاب خوردن چندان تغییری نمی‌کند و به اصطلاح آب نمی‌رود.
اما در انواع دیگر فرش ماشینی که با الیاف مخلوط اکریلیک و پلی پروپلین یا صد در صد پلی پروپیلن بافته شده اند، این نکته دیده نمی‌شود.
به عبارت دیگر، فرش‌هایی که در آنها اکریلیک و پلی پروپیلن و یا صد در صد پلی پروپیلن به کار رفته شده باشد، ماندگاری پایین‌تر داشته و مقاومت کمتری در برابر آب و آفتاب از خود نشان می‌دهند.
یکی از دیگر از معایب فرش‌های غیر اکرولیک خالص، این است که قابلیت جذب آلودگی دارند.
- در زمان خرید فرش ماشینی، مانند هر فرش دیگری، باید به دو عامل شانه و تراکم نیز توجه داشته باشیم.
- به تعداد گره‌های رنگ موجود در هر متر عرض فرش شانه گفته می‌شود.
- هر فرش دارای دو تراکم عرضی و طولی است؛ بنابراین وقتی فروشنده می‌گوید این فرش ۱۰۰۰ شانه است، منظورش این است که در هر متر از عرض فرش، ۱۰۰۰ گره رنگ به کار رفته است.
مزایای فرش ماشینی
زمانی که فرش ماشینی وارد بازار شد تنوعش از بین فرش کلاسیک، در فرش ۵۰۰ شانه و بعد هم فرش ۷۰۰ شانه خلاصه می شد.
با گذشت زمان، دنیای این تنوع در فرش کلاسیک وسیع‌تر شد و متقاضیان بیشتری پیدا کرد.
تنوع در طرح‌ها و قیمت مطلوب آن ها رفته رفته از فرش دستبافت پیشی گرفت.
فرش ماشینی در طرح و نقش، بی‌شباهت به فرش دستباف نیست.
طرح‌های سنتی و اصیل فرش دستباف با تکنولوژی مدرن دستگاه‌های ریسندگی بر روی فرش ماشینی پیاده شده و در قالب فرش ماشینی کلاسیک تولید و عرضه می شوند.
یکی دیگر از مزایای فرش ماشینی جنس نخ و الیاف آن است.
فرش کلاسیک در اغلب مواقع با نخ آکریلیک و گاهی تاپس تولید می شود.
آکریلیک به خصوص نوع هیت ست شده آن از نوع پرفروش ترین الیاف فرش ماشینی هستند که کیفیت بالایی دارند و این موضوع به کیفیت و طول عمر این فرش‌ها کمک می کند.
یکی از ویژگی‌های مهم فرش ماشینی، انعطاف پذیری آن است. همین ویژگی باعث شده تا کاربرد این کالا به شکل گسترده و کثیری افزایش پیدا کند.
معایب فرش ماشینی
فرش‌های دستباف از دور و نزدیک جلوه بسیار خوبی دارند اما فرش‌های ماشینی تنها از دور جلوه دارند و از نزدیک چندان مرغوب به نظر نمی‌رسند.
گذشت زمان رنگ‌های فرش دستباف را جلا می دهد اما از جلوه فرش ماشینی می‌کاهد.
فرش دستباف در زمستان گرم و در تابستان سرد است اما فرش ماشینی به دلیل آن که از مواد پلاستیکی تهیه شده است، این خاصیت را ندارد.
فرش دستباف اگر تمیز نگه داشته شود هیچ گونه مشکلی برای سلامت فرد ایجاد نمی‌کند اما فرش ماشینی دارای پرزهای پلاستیکی است که در پی‌عبور و مرور حالت کهربایی به خود گرفته و در هوا معلق می‌شود و در مواردی باعث بروز حساسیت‌های تنفسی می شود.
فرش ماشینی به مرور زمان ارزش خود را از دست می‌دهد ولی فرش دستباف به مرور زمان ارزش پیدا می‌کند.
در زمان خرید و انتخاب فرش خوب باید چه مواردی را مورد توجه قرار دهیم
- در زمان خرید فرش باید به سبک زندگی‌تان و سنتی یا مدرن بودن منزل خود توجه داشته‌باشید. اگر خانه شما کفپوش پارکت دارد، گبه روی آن زیباتر می‌شود اما برای فضاهای سنتی‌تر، طرح لچک ترنج مناسب‌تر است.
- برای فضاهایی با وسعت کم، فرشی با ترکیب روشن انتخاب کنید. در ضمن طرح‌افشان برای این نوع فضاها مناسب‌تر است ولی هرگز طرح خشتی انتخاب نکنید چون فضا را بیشتر کوچک نشان می‌دهد.
- اگر اتاق شما به اندازه کافی نورگیر نیست، فرش با ترکیب رنگی روشن انتخاب کنید. هر چه فرش روشن‌تر باشد فضا نورانی‌تر به نظر می‌رسد.
- به هنگام انتخاب رنگ فرش به پالت رنگی موجود در فضا شامل رنگ دیوارها، پارچه روکش مبلمان، پرده‌ها و حتی رنگ چوب لوازم و از همه مهم‌تر رنگ کفپوش توجه کنید. اگر در فضای مدنظر شما، دیوار، کفپوش یا مبلمان طرح‌دار وجود دارد، فرشی با طرح‌های خلوت انتخاب کنید تا تعادل طرح و نقش در کف محیط حفظ شود.
- گبه به لحاظ سبک طراحی بهترین انتخاب برای محیط‌های رنگی و شلوغ است. برای فضاهای پر رفت و آمد مثل اتاق نشیمن یا ورودی خانه، فرش‌های روشن با بافت ظریف یا به اصطلاح رج بالا مناسب نیست. این گونه فرش‌ها در این مکان‌ها در معرض آسیب دیدگی بیشتری قرار می‌گیرند.
- توجه کنید فرش‌های تک رنگ تیره، مانند آبی نفتی، مشکی یا قهوه‌ای مایل به شکلاتی به سادگی لکه‌های روشن و یا دوده‌ها را نمایان می‌کنند و فرش‌هایی که دارای رنگ‌های بسیار روشن هستند، مانند سفید و یا کرم گرد وغبار و جای پا را نشان می‌دهند.
- توجه کنید که فرش‌هایی که دارای چند رنگ مختلف هستند و یا طرح‌هایی تو در تو دارند، ذرات کوچک، غبار و خاک را کمتر از دیگر فرش‌ها نشان می‌دهند.
- فرش‌های اکریلیک اغلب دارای پرز دهی در چند هفته ابتدایی خرید هستند، اما ادامه پرزدهی پس از این مدت نشانه‌ای بر نامرغوب بودن فرش است.
- در هنگام خرید فرش‌های پلی استری دقت کنید که فرش را پس از مشاهده در رگال فرش فروشی حتما قبل از خرید یک بار هم بر روی زمین پهن کنید و نقش و رنگ آن را چک کنید، چون فرش‌های پلی استر به دلیل درخشندگی نخ آن دارای شید‌های رنگی متفاوت از زوایای دید مختلف است؛ بنابراین لازم است آنرا در زیر نور مناسب و مشابه منزل نیز تماشا کنید.
نکات مهم نگهداری فرش
- اجازه ندهید نور مستقیم خورشید، روی فرش بتابد.
- فرش را در نزدیکی منابع حرارتی و آتش زا قرار ندهید.
- برای جا به جا کردن فرش، آن را رول کنید و هرگز اقدام به تا کردن فرش نکنید چون سبب شکسته شدن آن می‌شود.
- فرش را در مکان‌های مرطوب قرار ندهید زیرا رطوبت باعث پوسیدگی فرش می‌شود.
- وسایل سنگین نظیر مبلمان و کمد را روی فرش قرار ندهید زیرا سبب فشردگی الیاف در یک نقطه می‌شود.
- هفته‌ای یک بار فرش را با جارو برقی تمیز کنید.
- اگر روی فرش لکه‌ای افتاد فورا آن را تمیز کنید. اگر لکه روی فرش باقی بماند پاک کردن آن سخت می‌شود و نمای فرش را تار و تیره می‌کند.
- هر چند وقت یک بار فرش را سر و ته کنید تا در معرض سایش قرار نگیرد.
- فرش را در زیر درها به گونه‌ای پهن کنید که در تماس مداوم با آن نباشد.
- شستن فرش را به شرکت‌های معتبر قالیشویی بسپارید و از شستن آن در خانه دوری کنید.
- اگر فرش را روی سرامیک یا موزاییک پهن کرده‌اید و این امر سبب حرکت فرش می‌شود می‌توانید از چسب‌های مخصوص فرش یا همان ترمز فرش یا آسترهای اسفنج مانند استفاده کنید.
