نیشابور شهرفیروزه
نیشابور شهری است که خاک آن خوردنی، بوته‌ی آن ریواس و سنگ‌های آن فیروزه است.
نیشابور نگین زیبای خراسان که شهرت فیروزه هایش لقب پایتخت فیروزه جهان را زیبنده نام این شهر کرده است، در شمال غربی خراسان رضوی و در مسیر زائران امام رضا قرار دارد.
نیشابور دومین شهر بزرگ خراسان است که قدمت تاریخ و فرهنگ آن در کنار زیبایی های منحصر به فرد طبیعت سالانه گردشگران زیادی را بر آن می دارد که حتی به قدر چند روز در این شهر درنگ کنند تا جاهای دیدنی نیشابور را از دست ندهند.
نیشابور، اقلیم گهرخیز
نیشابور، نیشابور کهن، سرزمین دیرینه‌های پایدار، ابرشهر فرهنگی ایران و ام‌البلاد خراسان، چنان ارجمندی شنگرف در فرهنگ و تاریخ و علم و هنر دارد که به راستی و درستی و نیکی، وی را تمدنی ماندگار و پُربار خوانده‌اند.
تمدن نیشابور تمدنی که ریشه در تاریخ و پنجه بر افلاک دارد.
اما این وجهه تاریخی و فرهنگی بلندمرتبه، همواره بر اقلیم و طبیعت نیشابور، سایه‌ای بزرگ و گسترده افکنده است.
هرچند در این میان، سنگ زیبای آرزوها، که برآمده از سرزمین و اقلیم نیشابور است، توانسته به دستیاری زیبایی و بی‌همتایی بی‌نظیر خود، سری سرافراز برآورد و نام نیشابور را بلندآوازه سازد. آری! فیروزه آسمانی، نیشابور را جهانی کرده است.
اما به روشنی باید گفت؛ سنگ گوهرین فیروزه، فقط یکی از موهبت‌های اهورایی اقلیم گهرخیز نیشابور است.
محصولات کشاورزی و باغی نیشابور کیفیتی متمایز و رنگ و بویی مطبوع و کم‌نظیر دارند، هرچند هر کدام و هر گونه و هر رنگ، در نزد اهل و خواهان خودش، شهره و نامورند اما در اذهان عموم، شاید آن طور که بایسته است کمتر شناخته و شناسانده شده‌اند.
آلو بخارا، انگور، سیب، گردو، سبزی، باقلا، غلات، پنبه، چغندرقند، حبوبات، بادمجان، گوجه‌فرنگی، هندوانه، خربزه، کتیرا، زرشک و ترنجبین، نمونه‌هایی از محصولات کشاورزی و طبیعت نیشابورند.
در این میان، سوغات مشهور نیشابور، ریواس است که فرآورده‌های آن شربت ریواس، خوشاب ریواس، اشکنه ریواس، سالاد ریواس، کوکوی ریواس، لواشک، خورش ریواس و ... می‌باشند.
در کتاب آثارالبلاد و اخبارالعباد آمده است: (((نیشابور از مدن خراسان، موصوفه به اصناف فضایل و فواکه و ثمرات … و همیشه قافله‌ها به آن جا نزول می‌نمایند، و در قدیم مجمع و معدن علما بود. عمرو بن لیث صفاری گفت که: مقاتله می‌کنم بر شهری که گیاه آن ریباس است و خاک آن نفل است (و آن نوعی از ریاحین را گویند) و سنگ آن فیروزه است و این را از آن سبب گفت که به آن جا ریباسی است که مثل آن در هیچ کل زمین نیست.)))
تاریخ نیشابور
قدیمی‌ترین سندی که از شهر بودن نیشابور قبل از ساسانیان یاد می‌کند کتاب اوستا است که با واژه «رئونت» (به زبان اوستایی: جلال و شکوه) از آن نام می‌برد.
در بسیاری از متون پهلوی و مانوی، نام این شهر ابرشهر ذکر شده‌است.
((شهر نیشابور را شاپور اردشیران ساخت، بدان گاه که پهلیزگ تور را کشت، به همان جا شهر را فرمود ساختن.))
در واقع ابرشهر، نام قدیمی نیشابور یا منطقهٔ آن بوده که به شکل «اَپَرشهر» نیز آمده‌است.
ریشه‌شناسی نام «نیشابور»، مورخان را به مؤسس آن راهنمایی کرده‌است. آن ها معتقدند نام این شهر از مؤسس آن گرفته شده‌است.
نیشابور در دوره ساسانیان به فرمان شاپور اول تأسیس شد؛ برخی مورخان قدمت این شهر را قبل از شاپور اول می‌دانند، در هر صورت نیشابور در دوره فرمانروایی شاپور اول به تاریخ پیوند می‌خورد.
این شهر ابتدا به عنوان پایگاه برای نبردهای جبهه‌های شرق از سوی شاپور اول بنیان گرفت.
در برخی از متون دوره اسلامی نام دیگر نیشابور «ابرشهر» آمده‌است که ابن نام در دوره‌های قبل از اسلام هم به کار می‌رفته است.
سکه‌های کشف شده، این موضوع را ثابت می‌سازد. برای نمونه در سکه‌ای که تصویر قباد ساسانی را نشان می‌دهد کلمه ابرشهر دیده می‌شود.
واژه نیشابور در دوره ساسانی همه جا به شکل «نیوشاپور» آمده‌است که آن را به معنی کار خوب شاپور یا جای خوب شاپور گرفته‌اند زیرا شاپور دوم این شهر را تجدید بنا کرد ولی به روایت بیشتر مورخان شاپور اول بانی آن بوده‌است.
اگر این نکته را در مورد نوسازی این شهر قرین صحت بدانیم کلمه «نیو» را می‌توان به شکل امروزی آن «نو» تعبیر کرد و معنی نیشابور چیزی جز شهر نوسازی شده شاپور نخواهد بود و دیگر دلیلی برای بحث در مورد شاپور اول و دوم وجود نخواهد داشت؛ زیرا که بعضی از مورخان در انتخاب هر یک از آن دو دچار شک شده‌اند.
ولی قدر مسلم بانی اولیه باید شاپور اول باشد و پس از وقوع زلزله‌ای شاپور دوم امر به ترمیم و بازسازی آن کرده‌است و این به هر حال کار نیک شاپور دوم بوده‌است که به لفظ «نیوشاپور» از آن یاد کرده‌اند.
نیشابور در اوایل اسلام به «ابرشهر» هم معروف بود که در سکه‌های دوره‌های اموی و عباسی به همین نام آمده‌است.
بخاطر وسعت این شهر به آن «ایران‌شهر» هم گفته‌اند.
چون یکی از چهار شهر کرسی‌نشین خراسان بود لقب «ام‌البلاد خراسان» هم برای خود کسب کرده‌است.
به طور کلی از قرن سوم، نیشابور به جای اسامی قبلی می‌نشیند و به این نام معروف می‌شود.
پس از حمله مغول نیشابور مدتی به نام «شهرشادیاخ» (شادیاخ، کاخ معروف عبدالله بن طاهر بنا شده در قرن دوم هجری) معروف گشت.
اماکن و جاذبه های گردشگری نیشابور
مسجد جامع نیشابور
(ساختهٔ ۱۴۸۴م) بزرگترین مسجد در شهرستان نیشابور و کهن‌ترین سازهٔ به جامانده در نیشابور امروزین است که کاربری‌اش تغییر نکرده‌است.
برجستگی معماری آن، ایوان مرکزی‌اش است که ۱۹/۵ متر بلندا دارد.
از بناهای ارزشمند دورهٔ تیموری نام برده می‌شود که به دست پهلوانی به نامِ علی بن بایزید کرخی در ۸۹۹ ق ساخته شده‌است.
این مسجدِ جامع، چهار ایوان، سه درگاه و پنج کتیبه دارد، بی‌مناره و بی‌گنبد است. در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌است.
مسجد چوبی نیشابور
دهکده چوبین یا همان دهکده چوبی ،نام مکانی می باشد که در حدود ۱۵ کیلومتری شهرستان نیشابور استان خراسان رضوی و در یکی از روستاهای این شهرستان، به نام روستای محمدآباد آقازاده ساخته شده است.
این مسجد چوبی یکی از سازه های دهکده چوبی بی نظیر و زیبای ایران توسط مهندس حمید مجتهدی که متولد سال ۱۳۱۹ بوده و از نوادگان محمد کاظم خراسانی می باشد، ساخته شده است و امروزه به عنوان یکی از مکان های دیدنی و تفرجگاه های زیبای شهر نیشابور شمرده می شود.
نام «دهکده چوبین» برخاسته از ویژگی منحصربه‌فرد سازه‌های آن می باشد که در ساخت آن بصورت کامل از چوب استفاده شده است و روشی نوین در ساخت بناهای آن بکارگیری شده است که برخاسته از پیشینه تاریخی، فرهنگی و متناسب با امکانات و قابلیت‌های اقلیمی و جغرافیایی منطقه میباشد.
روستای کلیدر
این روستای سرسبز و زیبا از قدیمی‌ترین روستاهای شهرستان نیشابور و استان خراسان رضوی و بنا به برخی روایات تاریخی، روستایی باستانی به شمار می‌رود و در منطقه‌ای کوهستانی در بین باغات و محصور بین کوه‌های سنگی و زیبا واقع شده است.
به لحاظ موقعیت اکولوژیگی و قابلیت‌های ذاتی یکی از زیباترین و متنوع‌ترین اکوسیستم‌های طبیعی نیشابور محسوب می‌شود.
وجود درختچه‌های جنگلی همچون زالزالک، نسترن، دامنه‌های وسیع، ارتفاعات متعدد با پوشش متنوعی از گیاهان مرتعی و انواع وحوش از دیگر ویژگی‌های این روستا است.
با وجود این که بیشتر مردم روستاهای سرولایت به زبان ترکی سخن می‌گویند، مردم روستای کلیدر، گویش فارسی (لهجه خاص کلیدری) دارند.
نام خانوادگی بیشتر اهالی کلیدری است و مردم روستا با القاب و نام پدر یکدیگر را می‌شناسند.
این منطقه با وجود بقعه متبرکه یحیی ابن زید علوی(ع) در روستای زیارت که در یک کیلومتری شرق کلیدر واقع شده است، داشتن آب و هوای خنک و دلنشین، وجود رودخانه پر آب و عبور آن از روستاهای زیارت و کلیدر و وجود باغات فراوان، به‌عنوان مقصد بسیاری از مسافران از سراسر استان و شهرستان انتخاب می‌شود.
امامزاده محروق
آرامگاه امامزاده محروق شامل یک گنبد نار بزرگ با ارتفاع ساقه ۵ متر و یک ایوان بزرگ و رفیع رو به شمال به عرض داخلی ۸.۷۰ متر و ارتفاع حدودی ۱۲ متر با قوس تیزه دار و کتیبه است.
کف بنای ایوان به قدر یک پله از محوطه اطراف بنا بلندتر بوده و نرده سنگی قدیمی، محکم و کوتاهی در جلوی آن نصب شده است.
از امکانات رفاهی که برای این امامزاده تدارک دیده شده می توان به پارکینگ، بازار خرید، سرویس بهداشتی، اقامتگاه هایی برای استقرار مسافران نیشابور، زائران و گردشگران این استان اشاره کرد.
آرامگاه امامزاده محمد محروق مربوط به دوره تیموریان و دوره صفویه بوده که در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۱۶ با شماره ثبت ۳۰۲، به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
شاهزاده حسین اصغر
امامزاده شاهزاده حسین الاصغر (ع) در ارتفاعات کوه اردلان، همجواری روستای برزنون، 90 کیلومتری شمال غربی شهر نیشابور قرار دارد و برای اهالی روستاهای همجوار بسیار حائز اهمیت است.
در مرکز این بنا که اتاق مرقد است سه پلکان پایین تر از کف مسجد و یا شبستان جنوبی قرار دارد و با ابعاد 6×6 متر به شکل مربع است.
از زمان های گذشته شخصیت مدفون در این بقعه به نام حسین الاصغر، فرزند بلافصل امام زین العابدین (ع) مشهور بوده است.
بنای امامزاده دارای یک ایوان رفیع در شرق بنا، یک بقعه گنبد دار، مسجد و نماز خانه در جنوب و غرب می باشد.
پوشش بنا به تدریج تغییر کرده و در حال حاضر امکانات و پوشش های زیادی به آن اضافه شده است.
برای اقامت کوتاه مدت زوار، اطراف بقعه و در جهت شمال و شرق آن واحدهایی وجود دارد و هم چنین دارای چند واحد فروشگاهی و تجاری نیز می باشد.
قدمت بقعه با توجه به گفته ی کارشناسان میراث فرهنگی ، متعلق به قرن هفتم هجری است.
قدمگاه نیشابور
قدمگاه نیشابور زیارتگاهی در نیشابور، که در آن جای پای منسوب به امام رضا(ع) زیارت می‌شود.
قدمگاه امام رضا در ۲۴ کیلومتری شرق نیشابور و در مسیر جاده نیشابور به مشهد قرار گرفته است.
جذابیت قدمگاه منحصر به تقدس مذهبی‌اش نیست، بلکه اساساً در جایی سرسبز و خوش آب و هوا و در میان باغی بزرگ با درختان کهنسال قرار گرفته و از این گذشته بقعه قدمگاه خود یک مکان تاریخی حائز اهمیت است.
در اینجا چشمه آبی وجود دارد که برابر روایات مذهبی به اراده آن حضرت از زمین جوشیده و آب آن فوق‌العاده گوارا است.
روستای باغشن
امامزاده سیدیحیی بن موسی بن جعفرالکاظم (ع)، از فرزندان امام موسی کاظم (ع) است.
آستان این امامزاده در حدود 30 کیلومتری شرق نیشابور، در روستای باغشن از توابع بخش زبرخان نیشابور قرار دارد.
فضای قدیم بقعه حدود چهار هکتار بود که اهالی با ملحق کردن زمین خود به بیش از شش هکتار آن را رساندند، که علاوه بر قبور عمومی و گلزار شهدا دارای امکانات رفاهی و خدماتی مانند آشپزخانه، پارکینگ، زائرسرا، فضای تجاری و بوستان کودک می باشد.
اهالی منطقه در کنار شغل کشاورزی و باغداری به بافت انواع قالی نیز می پردازند، به گونه ای که بخشی از بافت فرش 500 متری، سفارش یکی از بزرگان کشور قطر توسط آن ها انجام گرفت.
تنها مکان زیارتی مشهور این روستا، امامزاده یحیی(ع) می باشد و ۳۴ شهید گلگون کفن دفاع مقدس در کنار زیارتگاه یه خاک سپرده شده اند.
این بنا در ابتدا یک خانه گلی به مساحت ۴۳ مترمربع بوده، و به دلیل احتمال تخریبی که وجود داشت تا کنون این بنا سه بار بازسازی شده است.
آرامگاه خیام
هر مسافری که به نیشابور وارد می شود، در همان ابتدا می تواند تابلوهای راهنما به سمت آرامگاه عطار و آرامگاه خیام نیشابوری را ببیند.
این تابلوها شما را به سمت یکی از زیباترین باغ ها در نیشابور هدایت می کند.
جدای از رباعیات خیام که جای تعمل دارد، این شخصیت تاریخی ریاضی دانی معروف بوده که در سراسر جهان با تقویم جلالی و مثلث خیام-پاسکال شناخته شده است.
این منجم نه تنها به ستاره شناسی مشهور بوده بلکه در عرصه ریاضی نیز بسیار قهار بوده است.
هوشنگ سیحون در ساخت آرامگاه این شاعر قرن پنجم، سعی نموده تا تمام خصوصیات و ویژگی های خیام را در آرامگاه به نمایش بگذارد.
به همین دلیل، بنای این آرامگاه جزو یکی از زیباترین آرامگاه های ایران محسوب می شود که در سال ۱۳۴۲ از آن رونمایی شد.
این آرامگاه در باغی در جنوب شرقی نیشابور واقع شده و امامزاده و مسجد محمد محروق هم در نزدیکی آن قرار گرفته است.
در محوطه موزه تخصصی خیام و کتابخانه ای به همین نام نیز وجود دارد که می توانید از آن ها دیدن کنید.
آرامگاه عطار
آرامگاه عطار در کنار آرامگاه کمال الملک قرار گرفته و پارکی زیبا محوطه آن را تشکیل می دهد.
عطار نیشابوری یکی از عرفا و شاعران نیشابوری است که در قرن هفتم هجری قمری می زیسته و کتاب هایی مانند منطق الطیر و تذکره الاولیا از شاهکارهای ادبیات فارسی متعلق به او هستند.
بنای این آرامگاه متعلق به دوره تیموریان بوده که در منطقه قدیمی شادیاخ نیشابور قرار گرفته است. آرامگاه عطار به همراه باغ زیبایش یکی از جاذبه های نیشابور است که حس و حالی آرام و عرفانی را به گردشگران می دهد.
باغ و عمارت امین الاسلامی
با دیدن نمای ورودی این باغ و عمارت، به راحتی می توانید حدس بزنید که با بنایی معاصر، مربوط به دوره پهلوی روبرو هستید.
این بنا در خیابان امام و روبروی باغ ملی قرار دارد که می توانید هنگام سفر به نیشابور به دیدن آن بروید.
در دوره پهلوی دوم، این خانه برای یکی از خان های نیشابور به نام ابوالحسن امین الاسلامی ساخته شد.
باغ بسیار زیبایی در کنار این عمارت قرار دارد. نمای این بنا را حتی از بیرون باغ هم می توانید ببینید.
آبشار گرینه
آبشار گرینه یکی از آبشارهای زیبا در استان خراسان رضوی می باشد که مورد توجه بسیاری از گردشگران و طبیعت دوستان در این استان می باشد.
این آبشار که ۶ کیلومتر از روستای گرینه فاصله دارد، در ۴۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان نیشابور، در ۱۴ کیلومتری شمال محور مشهد به نیشابور، در ضلع شرقی شهر توریستی درود نیشابور و مکان زیارتی به نام قدمگاه، در دامنهٔ کوه واقع گردیده است.
هرچند خود روستای گرینه یک روستای توریستی محسوب نمی شود اما دارای طبیعت زیبا و گسترده با دره های سبز و رودخانه ای چشم نواز با سرچشمه ها و انشعابات فراوان می باشد.
آرامگاه کمال الملک
مقبره یکی از بزرگترین نقاشان ایران نیز یکی از جاذبه های نیشابور است که عاشقان را به سمت خود می کشاند.
خوشبختانه این آرامگاه در نزدیکی دیگر جاذبه های مشهور نیشابور واقع شده و دسترسی گردشگران به آن بسیار آسان است.
پس از دیدن آرامگاه خیام می توانید با کمی پیاده روی خود را به آرامگاه عطار و کمال الملک برسانید.
ساره این آرامگاه نیز، توسط هنرمند معمار ایران، هوشنگ سیحون طراحی شده و در نگاه اول، بسیار به بنای آرامگاه عطار شباهت دارد.
بنای آرامگاه در نهایت در سال ۱۳۴۲ رونمایی شد و در باغی زیبا برای بازدید علاقه مندان و گردشگران نیشابور قرار گرفت.
ساخت این آرامگاه حدود ۲ سال طول کشیده است.
درود
از جمله آبشار های شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی می توان آبشار درود نیشابور را نام برد.
شهر درود در 6 کیلومتری شرق شهر قدمگاه مرکز شهرستان زبرخان در استان خراسان رضوی قرار دارد.
از جاذبه های گردشگری و بسیار دیدنی شهر درود می توان به آبشار زیبای آن اشاره کرد.
ارتفاعات نرم پا در اطراف درود نیز که در فصل بهار پوشیده از ریواس است به زیبایی این منطقه کوهستانی افزوده است.
کوه همیشه سرسبز سماقزار درود که پوشیده از درختچه های سماق است به زیبایی این منطقه افزوده است. این درخچه ها بصورت خودرو روییده‌اند.
آب و هوای درود تابع آب و هوای عمومی منطقه بینالود است.
میزان بارش باران و برف در این منطقه از خراسان رضوی به مقدار قابل توجهی است به طوری که دارای زمستان‌های سرد و مرطوب، و تابستان‌های آن متعادل میباشد.
مناطق زیر کشت درود عموماً پوشش گیاهی کمی دارد، به جز قسمت هایی که رود درود از آن می‌گذرد.
شادیاخ نیشابور
شادیاخ شهری باستانی در نیشابور است که تاریخ رونق آن به اوایل سده سوم تا ۶۶۹ هجری می رسد.
این شهر به سبب زلزله نابود شد و در نهایت در کشفیات باستان شناسی سال ۱۳۷۹ از دل خاک بیرون آمد.
از این شهر، اسکلت هایی با قدمت ۵۵۰ ساله کشف شد که تاریخ نابودی شهر را به قبل از حمله مغول ها بر می گرداند.
باغرود
منطقه ییلاقی و سر سبز مملو از باغ های درختان میوه و رودی خروشان در میان جاذبه های نیشابور است.
از اهمیت این منطقه ییلاقی، باید این طور گفت که بسیاری از اردوهای مدارس (حتی از استان ها و شهرهای اطراف) برای این منطقه اجرا می شود.
درختان میوه مانند سیب، گیلاس، آلبالو و گردو در باغرود بسیار است.
منطقه کمپینگ باغرود با امکانات ویژه تفریحی و اتراقی می تواند تمام نیازهای سفرهای کمپینگی و اتراقی شما را فراهم آورد.
در این قسمت سرویس های بهداشتی، آلاچیق ها و سکوهایی برای نشستن خانواده های بازدید کننده در نظر گرفته شده است.
سد خاکی باغرود نیز، یکی دیگر از مکان های تفریحی نیشابور است.
روستای دیزباد
روستای دیزباد بالا و دیز باد پایین را می توانید جزء جاذبه های نیشابور بدانید.
به روستای دیزباد بالا، دیزباد علیا نیز گفته می شود. مردم این روستا نه تنها مهربان بوده، بلکه از گردشگران بسیار استقبال می کنند.
از خوبی های این روستا، توجه ویژه مردم آن به مشکلات محیط زیستی و طبیعت پیرامونشان است.
حتی بسیاری از پیرزن ها و پیرمردهای روستا را می توانید پیدا کنید که هم چنان مشغول کار و فعالیت هستند. (خصوصیتی که در تمام مردان و زنان روستایی دیده می شود).
این روستا جزء روستاهای پلکانی در اطراف نیشابور است. یکی از زیباترین مراسم های اسماعیلیه هر ساله در این روستا برگزار می شود که بسیار دیدنی است.
آبشار بار
روستای ییلاقی بار به همراه آبشار های کم ارتفاع و کوچ اما پهنی که دارد، یکی از جاذبه های نیشابور است.
این منطقه تفریحی در میان رشته کوه های بینالود قرار گرفته است. گفته می شود که تمام اهالی این روستا، سید و از اهالی اهل بیت هستند.
آبشار های فوق العاده و باغ های گردو و … جزو جاذبه های روستای بار است. تورهای طبیعت گردی بسیاری برای دیدن این آبشارها به روستای بار می روند.
شهر ییلاقی خرو
شهر ییلاقی خرو یکی از مناطق گردشگری شهرستان نیشابور است. منطقه زیبای خرو را سرزمین کوچه باغ های افسانه ای، دره های سرسبز و رودهای پربار نیز می نامند.
این شهر ییلاقی که در کوهپایه های بینالود واقع است، از آبشارها و ارتفاعات سرسبزی نیز برخوردار است که آبشارهای رودمیان و ششو از جمله معروف ترین آنهاست.
در بافت تاریخی شهر خرو نیز می توان آثار تاریخی ایران را مشاهده کرد به طوری که معماری صد سال پیش ایران در این بخش قابل رؤیت است.
شهر ییلاقی خرو شامل چهار محله به نام‌های خرو علیا، خرو سفلی، شهرک امام رضا و ساحل برج است.
این شهر که به ماسوله خراسان نیز شهرت دارد به صورت پلکانی بنا شده است.
خرو از باغات زیاد و متنوعی برخوردار است، باغات آلوی آن به دلیل وسعت و کیفیت محصولی که دارد سبب شده که لقب پایتخت آلوی ایران را از آن خود کند.
از دیگر لقب های معروفی که به این شهر نسبت داده اند عبارتند از: پایتخت طلایی، نگین ییلاقات کشور.
با گذر از راه های پیچ در پیچ کوهستانی می توان به ییلاقات جنوبی بینالود مانند زشک و دهیار دست یافت.
بنابراین سفر به خرو تجارب گردشگری زیادی چون طبیعت گردی، کوهپیمایی، اماکن تاریخی و غیره را به ارمغان دارد.
روستا و منطقه ییلاقی بوژان
در حقیقت بسیاری از روستاهای کوهپایه ای نیشابور، به صورت پلکانی ساخته شده و می توانید آن ها را در میان درختان سرسبز باغ ها و مزارع ببینید.
در میان جاذبه های نیشابور و روستاهای ییلاقی آن، باید حتماً به سراغ بوژان رفت.
از بوژان، ماسوله رنگارنگ نیشابور حتما دیدن کنید. اگر در مسیر جاده نیشابور به مشهد حرکت کنید، در فاصله 10کیلومتری نیشابور، سمت چپ جاده، تابلوی بوژان دیده می شود.
پس از طی جاده فرعی به این روستای کوهپایه ای و پلکانی خواهید رسید.
دره هفت غار
هفت غار یکی از جاذبه های طبیعی شهرستان نیشابور است.
اگر اهل پیاده روی و کوهپیمایی هستید، پیشنهاد می دهیم که به دیدن دره هفت غار بروید. برای رسیدن به این جاذبه، می بایستی خود را ابتدا به باغرود برسانید.
متأسفانه از هفت غاری که در این منطقه وجود دارد، هم اکنون تنها ۳ غار باقی مانده است. باقی ۴ غار آن، به دلیل ریزش بر اثر زلزله، مسدود شده است.
در بالای هفت غار اگر مسیر دو ساعته ای را بپیمایید، به چشمه ای زیبا برای اتراق می رسید. رهبران سربداران، در این غارها، روزگارانی به سر می بردند.
غار سرنی
اگر به غارنوردی علاقه مند هستید، به شما بزرگترین غار آبی خراسان بزرگ را معرفی می کنیم.
غار آبی سرنی از جاذبه های نیشابور است که به دلیل وجود حوضچه های آب، تنها می توانید از ابتدای غار دیدن کنید.
این غار در ۵۰ کیلومتری شمال غربی نیشابور قرار گرفته است.
کار اکتشاف این غار، تا ۲۱۶ متر توسط کوهنوردان صورت گرفت و در نهایت غواصان حوضچه انتهایی غار را کاوش نمودند.
پس از آن، غار سرنی را بزرگترین غار آبی خراسان نام نهادند.
این غار خفاش دارد. درخت جوزی که در مسیر بازدید از این غار قرار دارد، هم از جاذبه های مسیر غار سرنی است.
سوغات نیشابور
نیشابور یکی از مهمترین مراکز گردشگری، صنعتی و تاریخی است. پس از بررسی تاریخ پرشکوه نیشابور و اماکن و جاذبه های گردشگری، نگاهی داشته باشیم به سوغات و صنایع دستی شهر نیشابور که نه تنها از بهترین‌های ایران، بلکه از بهترین‌های جهان نیز به شمار می‌آیند.
وقتی اسم نیشابور می آید اولین چیزی که از سوغات آن به ذهن همه می رسد، فیروزه آن می باشد.
فیروزه مشهورترین سوغات شهرستان نیشابور است که شهرتی جهانی دارد.
از سایر صنایع دستی می توان به قالی بافی، سفال گری، لعاب کاری و از دیگر سوغات این شهر می توان به ساقه های ترد گیاه اساطیری ریواس اشاره کرد.
سنگ فیروزه
نیشابور را به نام سنگ قیمتی اش یعنی فیروزه می‌شناسند آوازه این سنگ به دورترین نقاط جهان رسیده است و آنان که دل در گرو زیورآلات و سنگ‌های قیمتی دارند حتی ایران را به نام فیروزه می‌شناسند.
می‌گویند قدیمی ترین معدن فیروزه جهان در دل همین کوه قرار گرفته است معدنی که پس از هفت هزار سال هنوز متروکه نشده و فیروزه اش همچنان در مقابل دید معدن کاران خودنمایی می‌کند.
فیروزه و فیروزه تراشی یکی از قدیمی ترین صنایع در شهرستان نیشابور بود است و این مهم هم به دلیل معادن غنی از فیروزه در این شهر می باشد.
خرید و فروش فیروزه در این شهر به خصوص در مکان هایی همچون مقبره عطار و خیام بسیار رونق دارد.
بیشتر معادن فیروزه در شهر نیشابور در اطراف کوه های بینالود و در شمال غرب این شهر واقع شده است.
فیروزه انواع مختلفی دارد که مهم ترین آن ها عربی، شجری و بهترین نوع آن عجمی و... می باشد.
فیروزه مشهور ترین سوغات شهر نیشابور می باشد و در سطح جهان نیز مطرح می باشد و دارای صادرات زیادی به کشورهای مختلف نیز می باشد.
از فیروزه های برش خورده و صیقل داده شده بیشتر در محصولاتی چون انگشتر، گردن بند و ظروف نقره استفاده می شود.
قلمدان ها و حدیث سلسله الذهب از سوغات نیشابور
به نقل از اقوال شفاهی و برخی مکتوبات، مشهور است که امام رضا (ع) در هجرت تاریخی خویش از مدینه به مرو در مسیر خود به شهر نیشابور وارد شده است و حدیث بلند مرتبه سلسله الذهب که چکیده تاریخ شیعه را در خود جای داده در جمع نیشابوریان بر زبان مبارک حضرت جاری گشته است.
معروف است که نیشابوریان برای کتابت حدیث قلمدان ها را باز نموده و فرمایشات حضرت را نگاشته اند .
می گویند تعداد قلمدان ها متجاوز ار 30 هزار عدد بوده و در قولی دیگر 24 هزار عدد ذکر گشته است که این خود حکایت از رواج هنر قلمدان سازی و میزان ادیبان، دانایان و باسوادان این شهر فرهنگی می کند.
اگرچه امروزه این هنر در نیشابور از رواج پیشینی برخوردار نیست. اما جای تأمل است در جهت احیای آن اقدامات عاجلی انجام گیرد.
ریواس در دامنه بینالود رشد می‌کند و به‌عنوان یکی از سوغاتی‌های خوراکی نیشابور شناخته می‌شود.
بومیان با چیدن سنگ دور ساقه ریواس، آن را می‌پرورانند و این کار باعث بلند شدن ساقه ریواس می‌شود.
محصول ریواس نیشابور به علت شرایط اقلیمی كوهستان بینالود و سبك خاص فرآوری آن در این شهرستان نسبت به نمونه های دیگر از كیفیت ویژه ای برخوردار بوده و به عنوان مرغوب ترین ریواس ایران شناخته می شود اما جای آن در سبد صادرات خالی است.
ریواس بخاطر خواص فراوانش از قدیم مورد توجه مردمان این سرزمین بوده است. این سبزی پرخاصیت با طعم ترش و ساقه‌های خوشرنگ به همراه بهار می‌آید.
مهمترین استفاده مردم شهرستان نیشابور از این گیاه فوق العاده مقوی و پرخاصیت، تهیه شربت ریواس، خوشاب ریواس، اشکنه ریواس، سالاد ریواس، کوکوی ریواس، لواشک، خورش ریواس و … میباشد.
